مدیر نشر قدیانی: نمایشگاه مجازی کتاب با آنچه باید باشد، فاصله داشت
مدیر انتشارات قدیانی با پیشنهادهایی برای برگزاری بهتر نمایشگاه مجازی کتاب گفت: یک نمایشگاه مجازی نسبت به یک فروش اینترنتی، مزیتهای بیشتری دارد، اما حداقل آن هویتیابی و امکان دیدهشدن ناشران را به شکل مستقل فراهم میکند.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، منانشر، به نقل از خبرگزاری فارس، نادر قدیانی مدیر انتشارات قدیانی یادداشتی با عنوان «از فروش اینترنتی تا فروشگاه مجازی» را برای انتشار در اختیار خبرگزاری فارس قرار داد و نوشت:
یکی از بخشهای اقتصادی که با همهگیری کووید ـ ۱۹ بهشدت آسیب دید، صنعت نشر بود. در بسیاری از جاهای دنیا، کتابفروشیها با کاهش فروش و کار روبهرو شده، بسیاری از مؤسسات نشر هم از فعالیت خود کاستند، حرفههای همسو با نشر نظیر چاپخانهها، صحافیها، فروشندگان و تولیدکنندگان کاغذ و مقوا نیز کمابیش آسیب دیدند.
در ایران اما این آسیب بیشتر شد. زیرا نوسان نرخ ارز، قیمت کاغذ را به نحو حیرتباری بالا برد و قیمت تکفروشی کتاب کمکم دارد به حدی میرسد که توان خرید آن برای آن بخش طبقه متوسط که مصرفکننده اصلی کتاب هستند، ناممکن میشود. الان قیمت کتاب به صفحهای در بهای پایه ۲۰۰ تومان رسیده و به نظر میرسد که این افزایش قیمت تداوم هم مییابد.
بنابراین کوچکتر شدن اقتصاد نشر امری گریزناپذیر به نظر میآید، اما در شرایطی که راهکارهای جدی برای برونرفت از این بنبست به نظر نمیآید، اتفاقی خوشایند در زمستان ۱۳۹۹ پیش آمد به اسم «نمایشگاه مجازی کتاب» که منجر به تکانی در بازار نشر، تحرک علاقهمندان به کتاب در نقاط دوردرست کشور و در دسترس قرار گرفتن حجم قابل توجهی کتاب، موجب خشنودی و پدید آمدن فضای امید شد.
اما قصدم در این یادداشت پرداختن به یک نمایشگاه واقعی مجازی کتاب است. آنچه در این مرحله پیش آمد علیرغم مثبتبودن و امیدبخشی آن هنوز تا رسیدن به آنچه موردنظر من است، راهی طولانی دارد. به نظرم که این یک فروش اینترنتی کتاب بود که البته فاصلهای جدی با یک نمایشگاه دارد. کتابها در سایت قرار داده شدند و علاقهمندان هم انتخاب کردند و خریدند، این نمایشگاه ایراداتی نیز داشت مثل قرار نگرفتن کتابهای دورهای در کنار هم و در یک قاب، با اینکه شابک دوره داشتند.
اما یک نمایشگاه مجازی باید دارای چه ویژگیهایی باشد و چگونه میشود به آن دست یافت؟
به نظر میآید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی'>وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از این آزمون موفق، حالا میتواند گامی فراتر نهاده و با تخصیص پنلهایی به هر ناشر، امکان این را فراهم کند تا ناشران بر اساس توانایی، ذوقورزی و حرفهایگری خود غرفهآرایی کرده و توان نشر خود را بیشتر آشکار کنند. ازطرفی، علاقهمندان کتاب هم که به نظر میرسد به این زودی امکان حضور در یک نمایشگاه را به شکل فیزیکی پیدا نخواهند کرد، بهاینترتیب بتوانند با خیال راحت به غرفه ناشران موردعلاقه خود سرکشی کرده و کتابهای موردنظرشان را انتخاب و خریداری کنند.
شکی نیست در این جهت علاوهبر ایجاد فضای دلخواه برای هر ناشر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میتواند از مشارکت خود ناشران در ساخت و تزیین و ابداع روشهای جدید برای جلب مشتری نیز بهره گرفته و حتی در پایان به ارزیابی توانایی و قدرت هر ناشری پرداخته و امتیازاتی را برای آنها در نظر بگیرد.
خاصیت دیگر این نماشگاه، اینجاست که برعکس نمایشگاههای فیزیکی که همواره مبحث متراژ و اختصاص غرفه در جای مناسب به ناشرین موجب حرف و حدیث و بحث و جدل میشود، در اینجا چنین محدودیتی وجود ندارد، بلکه این بسته به ناشر است تا بتواند تواناییهای خود را به نحو احسن بروز دهد.
ویژگی یک نمایشگاه مجازی نسبت به یک فروش اینترنتی بسیار بیش از آن است که بتوان در مجالی کوتاه تمام آنها را برشمرد، اما حداقل آن هویتیابی و امکان دیدهشدن ناشران را به شکل مستقل فراهم میکند. حتی میتوان از ناشران خواست تا کارنامه کاری دوران کرونایی خود را جداگانه به نمایش نهند تا بتوان از منظر دوستداران کتاب هم پیشرفت، عرضهداشت و گسترش تولید کتاب را در این دوران سخت دید. در چنین نمایشگاههایی امکان برپایی نشستهایی در فضای مجازی شد، تا مسائل و مشکلات نشر را واکاوی کرد، به نقد و بررسی کتابها پرداخت، تازههای مهم نشر را معرفی کرد؛ در مورد شرایط خاص و تازه کنونی حرف زد و امکان نزدیکی بیشتر علاقهمندان به کتاب را با فضای مجازی بیشتر کرد تا امکان ارتباط بیشتری با بدنه نشر فراهم شود.
در سالی که به آخر آن رسیدهایم، متأسفانه تعداد بسیاری از اهل قلم گرفتار این ویروس منحوس شدند و برخی از آنها جان به جانآفرین تسلیم کردند. چهبهتر که در چنین نمایشگاهی از این عزیزان یاد شود.
برپایی سمینارهایی برای رسیدگی به وضعیت دشوار کاغذ و گرانی کمرشکن آن، با ارائه دیدگاههای صاحبنظران میتواند در گذر از این بحران مددرسان باشد.
باتوجهبه اینکه با وضعیت همهگیری برپایی نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در بهار امسال هم ناممکن به نظر میرسد، حق هست که امکان برپایی این نمایشگاه به شکل مجازی فراهم شود که بیشک تجربهای گرانقدر بود؛ و میتواند به وضعیت ناشران نیز در شرایط خاص کنونی به حد بسیاری مدد برساند.