اینطوری نمیشود!
اردیبهشت ۱۳۹۸بود که نمایشگاه کتاب برگزار شد و رهبر انقلاب نیز ضمن بازدیدی نسبتاً مفصل از برخی غرفهها، با ناشران و عناصر فعال در حوزۀ کتاب گفتوگو کردند. اجازه دهید بهعنوان یکی از شاهدان حاضر در این بازدید، ماجرایی را روایت کنم. رهبر انقلاب در پایان بازدید از نمایشگاه کتاب، به غرفۀ مجمع ناشران انقلاب اسلامی آمدند و با همکاران مجمع و بهویژه مدیرعامل مجمع، یعنی آقای نیلی، گفتوگو کردند. موضوعات مختلفی مطرح شد؛ از جایزۀ شهید اندرزگو و روند اقدامات جایزۀ جهانی فلسطین گرفته تا روند فعالیت برخی ناشران جبهۀ انقلاب. بعد از این سخنان، موضوعی را مدیرعامل مجمع ناشران در حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، دکتر صالحی، مطرح کرد که باعث شد رهبر انقلاب نیز واکنش نشان دهند. آقای نیلی در خصوص بزرگترین غم ناشران و اهالی صنعت نشر، یعنی گرانی کاغذ، گفت و اینکه اگر قیمت دلار سه برابر شده، قیمت کاغذ شش برابر شده است! البته ناگفته نماند که این روزها، نزدیک به مرز ده برابر قیمت کاغذ در زمان دلار سههزارتومانی رسیدهایم! در واکنش به سخنان صریح مدیرعامل مجمع، رهبر انقلاب فرمودند: «متأسفانه در کاغذ خودکفا نیستیم؛ با اینکه راههای خودکفایی جلوی رویمان باز است.» بعد، رو به وزیر ارشاد کردند و گفتند: «شنیدهام وزیر جدید صنعت آدم اجرایی و پیگیری است. با ایشان جلسه بگذارید و این مسئله را حل کنید. باید مسئلۀ کاغذ را حل کنید. اینطوری نمیشود.»
حالا پس از دو سالونیم که از این دستور رهبر انقلاب میگذرد، بهخوبی دریافتهام که اساساً مدیریتی که در سالهای اخیر، وزارت ارشاد را در اختیار گرفته بود، ارادهای برای حل مسائلی مانند کاغذ نداشت. زمانی که از مدیران ارشد وزارت ارشاد شنیدیم که وزیر ارشاد مدتهاست نتوانسته است جلسهای با رئیسجمهور داشته باشد، متوجه شدم که وزارت ارشاد هم دقیقاً همان رفتاری را انجام میدهد که با آن روبهرو است: همان قدر که دولت به وزارت ارشاد بیاعتنایی میکند، وزارت ارشاد هم به فرهنگ و مشکلاتش بیاعتنایی میکند و صرفاً بهدنبال مدیریت مسائل جاری خود و حفظ وضع موجود و دوری از تشنج با مسکنهای زودگذر است.
حالا دیگر آن دوره با تمام خسارت زیادی که بر جای گذاشت، تمام شده است و مدیریت جدید وزارت ارشاد باید بلافاصله روند آواربرداری را از خرابیهایی که در این چند سال رخ داده است، آغاز کند؛ روندی که به نظر میرسد با معرفی و رأی اعتماد به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جدید آغاز شده است و امیدواریم که با شدت و قوت نیز ادامه پیدا کند.
ما در این روزها چارهای جز تحول نداریم؛ تحول در تمام عرصههای قفلشدۀ فرهنگ و هنر و رسانه. باید دربارۀ کارآمدی ساختارهای فرهنگی موجود بهطور جدی و اساسی بازنگری کنیم و با سنجههای مورد اعتماد، کارآمدی و اثرگذاری آنها را بسنجیم. در بسیاری از عرصهها دیگر زمانی برای خطا و آزمایش وجود ندارد و کوچکترین سستی و کجروی میتواند شروعی برای انحرافات و خرابیهای اساسی باشد. وزارت ارشاد، شورایعالی انقلاب فرهنگی، شوراهای فرهنگ عمومی، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزۀ هنری و دیگر نهادها و سازمانهای فرهنگی نیازمند تحولات اساسی و حرکت جهشی هستند. امیدوارم چهار سال بعد، بهجای بازسازی ساختارهای فرهنگی، از شکوفایی و بالندگی فرهنگی در کشور سخن بگوییم؛ انشاءالله.