رابطۀ دوطرفۀ کتاب و رسانه
چند سالی است که رسانۀ ملی در راستای ترویج کتاب و کتاب‌خوانی به‌‌دنبال فرمهای جدیدی از معرفی کتاب رفته است. چند برنامه‌ای هم که با موضوع کتاب ساخته شد، بین مخاطبان تلویزیون با اقبال خوبی مواجه شد. در چنین فضایی و مطابق با سیاست‌های جدید سازمان صداوسیما، شنیده می‌شود شورایی دوازده‌نفره تحت‌عنوان «شورای‌عالی کتاب» در سازمان صداوسیما تشکیل شده و کارش را شروع کرده است. این شورا تصمیم‌گیری در حوزۀ تبلیغ کتاب را از دست معاونت بازرگانی خارج می‌کند و به دست اهالی کتاب می‌سپارد. شورای‌عالی که با همت و پیگیری مجمع ناشران انقلاب اسلامی کارش را آغاز کرده است، در یک نشست هم‌اندیشی به بیان و بررسی مشکلات و راهکارها و اهداف این شورا پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
حمید شاه‌آبادی در نشست هم‌اندیشی شورای‌عالی کتاب سازمان صداوسیما، با بیان اینکه این راهبرد در رادیو پیگیری شده است، تأکید کرد: «باید در سیما هم به این راهبرد پرداخت. باید در این مسیر حجم وسیعی از کتاب‌ها مدنظرمان باشد و در سیما حتماً این مهم را دنبال خواهیم کرد.»
وی با اشاره به گزارش اعضای شورای‌عالی کتاب گفت: «بیان این گزارش و اثر راه‌اندازی پویش‌ها بر میزان تقاضای کتاب‌ها نشان داد که همکاران در این زمینه همت والایی داشته‌اند و در این مدت چند ماهه، تلاش کردند و نشان دادند که می‌شود اثر مطلوب و شایان دفاع را در رسانه ترویج کرد و رسانۀ ملی می‌تواند در این حوزه گام‌های جدی بردارد.»
معاون سیما سپس با بیان اینکه ترویج چند عنوان کتاب و راه‌اندازی پویش برای آن‌ها برای حمایت از این عرصه کافی نیست، گفت: «این نگاه بر چند اثر مکتوب متمرکز بود که موجب افزایش شمارگان انتشار آن کتاب‌ها و تقاضا برای آن‌ها شد؛ اما باید گام‌های جدی‌تری برداشت و کتاب‌ها را در آمار گسترده‌تر با روش‌های ویژه و تبلیغات مطلوب‌تر ترویج کرد.»
کتاب با رسانه نسبت مادری دارد
در این نشست میثم نیلی، عضو ارشد شورای‌عالی کتاب سازمان صداوسیما و مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی گفت: «آبان سال گذشته بود که شورای‌عالی کتاب با دستور رئیس سازمان صداوسیما شکل گرفت و کار خود را آغاز کرد. فعالیت‌های حوزۀ کتاب در سازمان صداوسیما بسیار گسترده‌تر بود و در حال رشد کمی و کیفی است.»
وی با بیان اینکه در بخش‌های گوناگون سازمان صداوسیما، چه معاونت سیما و چه صدا، حتی در بخش‌های خبری شاهد رشد و پیشرفت هستیم، گفت: «تعامل بین کتاب و رسانه می‌تواند بسیار قوی‌تر از این باشد. تقریباً در اکثر شبکه‌های سیما برنامه‌هایی در حوزۀ کتاب داریم. برخی از برنامه‌ها قوی و مؤثر و برخی متوسط هستند و می‌شود آن‌ها را توسعه و ارتقا داد.»
نیلی با تشبیهی در زمینۀ نسبت حوزۀ کتاب و رسانه گفت: «کتاب نسبت مادری با رسانه‌های دیگر از جمله سینما، تئاتر، فکر و دیگر رسانه‌ها دارد. ما در این نشست می‌خواهیم با کمک اهالی نشر و قلم و نویسندگان، آنچه در حوزۀ ادبیات تولید می‌شود، به تولیدات حوزۀ فکر و ادبیات نزدیک کنیم.»
همۀ دستگاه‌ها باید مثل صداوسیما به ترویج کتاب بپردازند
محسن پرویز، رئیس انجمن قلم ایران و از اعضای شورای‌عالی کتاب نیز با اشاره به اینکه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها همه کارکنانی دارند که می‌توانند در حوزۀ کتاب و کتاب‌خوانی فعالیت کنند، گفت: «دغدغۀ اصلی همۀ بخش‌های کشور باید رونق کتاب‌خوانی باشد. این‌گونه نیست که اگر نهادی خاص در این زمینه گام برداشت، نیازی نباشد که نهادی دیگر در زمینۀ کتاب‌خوانی فعالیت کند.»
وی با تأکید بر اینکه برنامه‌ریزی‌ها در زمینۀ کتاب در کشور باید برنامه‌های درازمدت باشد، گفت: «نباید برنامه‌های حوزۀ کتاب با تغییر مدیران تغییر کند و همه‌چیز از اول شروع شود.»
رئیس انجمن قلم ایران افزایش روزبه‌روز عناوین کتاب را ناکافی خواند و گفت: «وقتی تیراژ کتاب‌های جدی ما به کمتر از سیصد می‌رسد، یعنی راه را اشتباه رفته‌ایم و در اینجا نقش صداوسیما و رسانه بسیار برجسته می‌شود.»
پرویز با بیان اینکه برخلاف تصور ما میزان مطالعه در جامعۀ ما کم نیست، گفت: «همه در فضای اینترنت مطالعه می‌کنند؛ اما خیلی از مطالب پایه و اساس درستی ندارد؛ در حالی که کتاب اصالت دارد و اطلاعاتی که منعکس می‌کند، ارزشمند است.»
پویش‌های رسانۀ ملی رونق میلیاردی به فروش کتاب‌ها داد
در این مراسم، یاسر شاه‌پیری، از اعضای شورای‌عالی کتاب نیز با اشاره به توجه به مسابقات کتاب‌خوانی و معرفی کتاب در سازمان صداوسیما گفت: «اگر کمک شورای‌عالی کتاب نبود، ۱۴۵هزار نسخۀ چاپی بیش از نُه عنوان کتاب فروخته نمی‌شد.»
وی از تخصیص بیش از هفتصدمیلیارد تومان باکس تبلیغات بازرگانی برای این کتاب‌ها خبر داد و با قدردانی از ادارۀ کل بازرگانی رسانۀ ملی گفت: «در تبلیغات بازرگانی، برای حوزۀ کتاب هشتصد بار تیزر پخش شد.»
وی همچنین از 111 برنامۀ رادیویی در زمینۀ کتاب و 55 پادکست به‌همراه تیزر معرفی کتاب‌های ممتاز یاد کرد و گفت: «ما 22 تیزر برای دعوت به شرکت در مسابقۀ کتاب‌خوانی برای هفت کتاب داشتیم و در 35 تیزر به‌طور عمده ۳۵ کتاب ممتاز معرفی شدند و ناشران و نویسندگان کتاب‌های ممتاز در برنامه‌ها حضور داشتند.»
دکتر علی‌عسکری در نشست هم‌اندیشی شورای‌عالی کتاب سازمان صداوسیما گفت: «اهل قلم می‌توانند مانند استوانه‌های سلامت معنوی و هویتی بر فضای امروز جامعه اثرگذار باشند و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را کاهش دهند.»
به گزارش شیرازۀ کتاب، رئیس رسانۀ ملی با تبیین اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی گفت: «از ابتدای تاریخ تمدن بشری و آغاز نوشتن کتاب تا امروز، کتاب همواره پیشران فرهنگ تمدن جامعۀ بشری بوده است و این اهمیت تا امروز و عصر حاضر ادامه دارد.»
وی از کتاب به‌عنوان رسانه‌ای دیرین یاد کرد و گفت: «کتاب از دیرباز خودش رسانه بوده است؛ رسانه‌ای بسیار پرنفوذ و تأثیرگذار که جریان تمدن بشر را همراهی کرده است و باید امروز ببینیم که چگونه رسانه‌های نوین و الکترونیک و کتاب را با هم اداره کنیم.»
دکتر علی‌عسکری با اشاره به اینکه رسانه‌های دیگر پس از کتاب ظهور و بروز کرده‌اند، گفت: «پس از کتاب، زمانی رادیو، زمانی تلویزیون و زمانی رسانه‌های ماهواره‌ای آمدند و امروز هم اینترنت با قدرت تمام عمل می‌کند.»
وی سپس با اشاره به خدمات متقابل کتاب و رسانه‌های نوین گفت: «در این حوزه چند محور مطرح است: اول اینکه خود کتاب یک رسانه و در حال عملیات است و همان طور که در بیان مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) هم سراغ داریم، جایگاه آن با ظهور رسانه‌های جدید افت نکرده است.»
علی‌عسکری با بیان اینکه کتاب پایۀ باقی رسانه‌ها بوده است، گفت: «پایه و محتوای رسانه‌های جدید مثل رادیو، همین کتاب و متون بوده است و آنچه در دوره‌های مختلف به مفاهیمی که در رادیو و تلویزیون طرح شده، غنا داده است، کتاب و محتوای مکتوب بوده و هست؛ مثل تحقیقاتی که در قالب کتاب منتشر می‌شود و دستمایۀ برنامه‌های گفت‌وگومحور، مستند‌ها و فیلم‌نامه‌ها می‌شود یا رمان‌هایی که نوشته می‌شود و دستمایۀ سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی قرار می‌گیرد.»
وی افزود: «ما باید روی خدمات متقابل کتاب و رسانه‌های نوین کار بایسته‌ای بکنیم تا استفادۀ بیشتری داشته باشیم. امروزه در همۀ عرصه‌های مختلف، از سنین مختلف کودکی تا جوانی و پس از آن، از مفاهیم کتاب‌ها استفاده می‌شود. گرایش‌های مختلف علمی، فرهنگی، صنعتی، معماری و خصوصاً رسانه از کتاب استفاده می‌کنند. کتاب می‌تواند برنامه‌ها را غنی‌تر و رسانه هم کتاب‌ها را معرفی کند.»
رئیس رسانۀ ملی با تأکید بر اینکه ریشۀ رسانه‌های امروز از نظر تمدنی، کتاب بوده و بعد از آن بقیۀ رسانه‌ها خلق شده‌اند، گفت: «ما باید از آن حمایت کنیم و صداوسیما همواره این حمایت را انجام داده و امروز هم بیش از گذشته در قالب شورای‌عالی کتاب، به ترویج کتاب و کتاب‌خوانی کمک می‌کند.»
وی افزود: «توجه رهبری باعث شد در جنجال رسانه‌های نوین که اثر کتاب را کم می‌کند، باز هم در دنیا تراز بالایی در زمینۀ تنوع کتاب داشته باشیم. البته که تا جایگاه مطلوب فاصلۀ زیادی است و باید با تلاش و مجاهدت به آن برسیم.»
رئیس سازمان صداوسیما از تشکیل شورای‌عالی کتاب برای تحقق این مهم یاد کرد و گفت: «امیدوارم بتوانیم با بهره‌مندی از کتاب، فرهنگمان را بهتر حفظ کنیم و آیندۀ بهتری را رقم بزنیم.»