بسته پیشنهادی تاریخ انقلاب ۳

انقلاب اسلامی ایران، رخدادی است که نه‌تنها تاریخ یک ملت، بلکه مسیر تحولات جهانی را نیز دگرگون کرد. روایت این برهه‌ سرنوشت‌ساز، تنها در صفحات کتاب‌های تاریخی محدود نمی‌شود، بلکه ادبیات نیز به‌عنوان بستری برای بازآفرینی واقعیت‌های آن دوران، نقشی پررنگ در ثبت و ماندگاری آن ایفا کرده است.

جایزه‌ ادبی شهید سیدعلی اندرزگو، به‌عنوان یکی از معتبرترین جوایز در حوزه‌ تاریخ انقلاب اسلامی، به معرفی و تقدیر از آثاری می‌پردازد که با نگاهی عمیق و روایتی تأثیرگذار، این مقطع تاریخی را بازگو می‌کنند. کتاب‌هایی که در این بسته‌ پیشنهادی گردآوری شده‌اند، از میان نامزدهای سومین دوره‌ این جایزه انتخاب شده‌اند و هرکدام به‌نوعی به واکاوی ابعاد مختلف انقلاب اسلامی پرداخته‌اند؛ از روایت‌های مستند و خاطره‌نگاری گرفته تا تحلیل‌های تاریخی و داستان‌هایی که ریشه در واقعیت دارند. این مجموعه فرصتی است برای بازخوانی تاریخ، برای آشنایی بیشتر با شخصیت‌های تأثیرگذار، اتفاقات کلیدی و لحظاتی که سرنوشت ایران را تغییر دادند. امید است که مطالعه‌ این آثار، تصویری شفاف‌تر و ملموس‌تر از روزهای پرالتهاب انقلاب اسلامی ارائه دهد و زمینه‌ای برای تأمل و درک بهتر این برهه‌ تاریخی باشد.

چینی بند زن

نویسنده: قلم زینب کریمی‌

انتشارات: قدرولایت

رمان «چینی بندزن» کتابی است که به اوضاع سیاسی اجتماعی عصر تاریک پهلوی اوّل می‌پردازد. این کتاب، پیرامون زندگیِ دختری جوان به نام خورشید است که در روستایی خوش آب و هوا با زمینی حاصلخیز و مزارعی سرسبز در اطراف شهر اصفهان زندگی می‌‌کند. پسری نجیب از اهالیِ روستا دل در گروی او دارد و خورشید نیز شیفته و شیدای اوست و قرار است پیوند ازدواج، این دو دلداده را به‌‌وصال برساند که همه چیز تحت‌الشّعاع میل بی‌حدو‌حصر شاه برای زمین‌خواری و تصرّف اراضی روستاییان قرار می‌‌گیرد و خانواده‌ ساده و بی‌‌آلایش خورشید، کوچی اجباری را به سوی شهر مشهد جایی که سال‌هاست دختر بزرگ خانواده به همراه همسرش در آن‌جا اقامت دارند، آغاز می‌‌کنند.

نویسنده در این رمان تاریخی با بیانی روان و پرکشش در چهار‌ فصل به روایت داستانی عاشقانه بر بستر رخدادها و وقایع حاکم بر جامعه می‌پردازد و خواننده را ماهرانه تا انتها دنبال خود می‌کشد. حوادث ریز و درشت عصر رضا شاه، در این رمان به‌‌خوبی روایت می‌‌شوند و شخصیت‌های داستان در بطن حوادث حضوری پر‌رنگ دارند.

داشی

نویسنده: محمد گودینی

انتشارات: سیب سرخ نیکان

کتاب «داشی» داستانی بومی‌و اقلیمی‌متعلق به نواحی کردنشین ایران است. در این اثر لهجه و خرده‌فرهنگ‌ها و مناسبات فرهنگی نمود دارد. نویسنده تلاش کرده است تا با بیان بخشی از ظلم‌های رژیم پهلوی و بت‌سازی‌های آن دوران، اوضاع اجتماعی این نواحی را در اثر منعکس کند‌. به‌دلیل استفادۀ درست و به‌جای نویسنده از اقلیمی‌کمتر روایت‌شده و انعکاس اوضاع اجتماعی مردم در آن دوران کتابی خواندنی است. فضای زندگی مردم کُرد کرمانشاه، با گویش شیرین کُردی اما فهمیدنی در ذهن خواننده تصویرسازی خوبی را ایجاد کرده است. اصل داستان داشی که در یک روستا اتفاق می‌افتد، با روایت اتفاقات روزمرۀ شخصیت‌ها داستان را جلو برده و به‌خوبی فضای روستا و زندگی روستایی را توصیف می‌کند.

فصل بی هراسی

نویسنده: محمدحسین فاصل

انتشارات: چاپ و نشر بین‌الملل

رمان «فصل بی‌هراسی» به قلم محمدحسین فاضل رمانی است با موضوع انقلاب و درباره حوادث تلخ و شیرین ماه آخر 1356. رمانی پر ماجرا و پر از زد‌و‌خورد و تعقیب‎و‌گریز و نفس‌گیر دربارۀ یکی از حساس‌ترین زمان‌های تاریخ ایران. رمان، مخاطب را همراه شخصیت‌های داستان به نفس‌نفس زدن می‌اندازد و در لابه‌لای این زدوخوردها به دنبال حقیقت است و به پشت پردۀ این گروه‌ها سرک می‌کشد و آنها را از نزدیک می‌بیند. گروه «صف» به فرماندهی شهید محمد بروجردی در یک طرف و سازمان پیکار که باقی‌ماندۀ سازمان مجاهدین خلق بعد از تئوری رکود و کودتا بر علیه تقی شهرام تشکیل شده بود، دو طرف این درگیری هستند و سازمان مخوف ساواک که همیشه و در همه حال در صحنه‌های درگیری حضور دارد و حریفی قدرتمند است که عیار مبارزین را نشان می‌دهد. «فصل بی هراسی» داستانیست که در وسط دعواهای گروه‌های مختلف به دنبال حقیقت مبارزه و انقلاب می‌گردد. نویسنده تلاش زیادی کرده است تا راه و بیراه را کشف و بی‌پرده به مخاطب نشان دهد.

فصل توت‌های سفید

نویسنده: سیده عذرا موسوی

انتشارات: شهرستان ادب

«فصل توت‌های سفید» داستان زندگی فروغ را روایت می‌کند، اما گاه گذری نیز بر وقایع تاریخی دارد. شخصیت اصلی در بازه زمانی داستان، بر سر یک دو راهی قرار می‌گیرد؛ نمی‌داند به سمتی حرکت کند که جامعه او را به آن سمت می‌کشاند یا به مسیری حرکت کند که برخلاف آن است. از این منظر، داستان زندگی فروغ می‌تواند داستان زندگی هر کدام از آدم‌هایی باشد که پای ماجرای او نشسته‌ و با او همراه شده‌اند. این کتاب در ۱۷۵ صفحه، توسط انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است.

گلوله فیروزه‌ای

نویسنده: فهیمه شهابیان

انتشارات: کتابستان معرفت

در «گلوله فیروزه‌ای»، دختری به نام فیروزه داستان را روایت می‌کند. راوی اول شخص آن پتانسیل این را دارد که اگر نویسنده بتواند منظومه فکری و لحن شخصیت را جا بیاندازد سبب خوانش آسان و روان داستان شود. اما اینکه داستان را بدون هیچ هیجان یا اتفاقی شروع کنید، یک ریسک بزرگ است.چراکه معلوم نیست مخاطب چه قدر با شما همراه شود. ریسک‌هایی که در این کتاب جواب داده است و نویسنده‌اش از آن سربلند بیرون آمده است. در این رمان نویسنده بدون هیچ دنگ و فنگی داستانش را از یک صبح معمولی شروع و تک‌تک افراد خانواده سالاری را به مخاطب معرفی می‌کند. همین به ظاهر ساده بودن داستان جوری زیر پای مخاطب را خالی می‌کند که ناخواسته در فضای داستان می‌افتد. شاید هم شبیه من یک‌دفعه خودتان را کنار فیروزه روبه‌روی آینه اتاقش ببینید و با او در عمارت سالاری همراه شوید. نویسنده در عین حال از ورای روایت زندگی فیروزه تلاش کرده تا به روایت تاریخ انقلاب در همان‌ماه‌های پیروزی بپردازد،‌ روایت ماه‌های پیروزی انقلاب در شهری دور از پایتخت.

بزرگ شدی ریزه‌میزه

نویسنده: رفیع افتخار

انتشارات: جمال

کتاب «بزرگ شدی ریزه میزه» داستان پسربچۀ زرنگی به نام سپهر را روایت می‌کند که دانش‌آموز کلاس دوم و شاگرداول کلاس است. سپهر با ماجراهای عجیبی که برایش اتفاق می‌افتد، یاد می‌گیرد تا هم‌پای بزرگ‌ترها برای نابودی ‌ظلم و ستم و برپایی آرامش جامعه مبارزه کند. حوادث و ماجراهای کتاب در شهرستان اندیمشک و در روزهای نزدیک به انقلاب اسلامی‌به وقوع می‌پیوندد و ذیل روایت داستان دستگیر شدن پسرعمۀ سپهر، بخشی از مشقت‌های کودکان و نوجوانان آن دوران به تصویر کشیده می‌شود. کتاب «بزرگ شدی ریزه‌میزه» داستان‌ کوتاه فارسی مخصوص نوجوانان با نثری روان و جذاب است. داستان درباره یک پسربچه است که در جریانات غیر منتظره‌ای قرار می‌گیرد و یاد می‌گیرد که تن به ظلم ندهد و شجاعانه با مشکلات کنار آید. این قصه به نقش نوجوانان در انقلاب اسلامی‌می‌پردازد.

چاپید شاه

نویسنده: سپیده انوشه

انتشارات: جمکران

کتاب مستند روایی چاپید شاه به دوران حکومت پهلوی اول و دوم می‌پردازد. در این کتاب ارزشمند که با عکس‌های مستند و تصویرسازیی‌های جذاب همراه است، تمام اتفاقات آن دوران روایت می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم کتاب نثر روان، جذاب و شیرین است که مخاطب را به با خود همراه می‌کند. یکی دیگر از نکات برجسته کتاب، اینفوگرافی‌های انتهای فصل‌ها است که نکات مهم و کلیدی هر فصل را به صورت خلاصه توضیح می‌دهد. «چاپید شاه» یک کتاب مصور است؛ اما فقط یک کتاب مصور با بریده‌هایی از عکس‌های تاریخی گوگلی نیست! سحر صدارت که تصویرگر این کتاب است از خلاقیت خودش استفاده کرده و در صفحات کتاب آلبوم‌هایی مصور از پهلوی به تصویر کشیده است. کتاب چاپید شاه که انتشارات جمکران آن را در سال ۱۴۰۰ منتشر کرده، یک کتاب مستند روایی است که در بیست و سه فصل، امانت‌داری و مملکت‌داری رضاشاه و محمدرضاشون (به نقل از خود کتاب) را در قالب متون نسبتاً کوتاه و روان بیان کرده است. تمام این بیست و سه فصل در 118 صفحه مملو از عکس و تصویر و اینفوگرافی جمع می‌شود.

پرده دوم

نویسنده: نوید ظریف کریمی

انتشارات: راه‌یار

محمد رضا شرکت توتونچی یکی از مبارزین فعال انقلابی دوران پهلوی در تهران و مشهد است. کتاب پرده دوم که توسط انتشارات راه یار به چاپ رسیده است نیز خاطراتی از وی در آن دوران را بیان می کند که به همین دلیل این کتاب را برای افرادی که علاقه مند به تاریخ معاصر و تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی هستند جذاب و زیبا می سازد. این شما و این خاطرات جذاب مردی که رفته بود یک پرده نصب کند اما چهار سال طول کشید. این کتاب روایت‌ها و خاطرات محمدرضا توتونچی معروف به رضا توکلی است. توتونچی که او را «عزت‌شاهی مشهد» هم می‌دانند، از مبارزان و زندانیان سیاسی دوران پهلوی است که در تهران و مشهد فعالیت‌های انقلابی داشته و دو بار نیز در دوران طاغوت به زندان افتاده است.

ننگ سالی

نویسنده: فائزه دره‌گزنی

انتشارات: راه‌یار

کتاب «ننگ سالی» خاطرات مردم محله علی‌قلی‌آقای اصفهان از دوران کشف حجاب و ممنوعیت و قحطی است. پژوهشگران تاریخ شفاهی به سراغ افراد کهنسال این محله رفته‌اند و تلاش داشته‌اند از تاریکخانه ذهن این اشخاص حوادث مربوط به آن سال‌ها را بیشتر بدانند. رضاخان با به دست گرفتن قدرت و ایجاد سلسله پهلوی تمام تلاش خود را داشت تا از فرق سر تا نوک پا افراد را به شمایل فرهنگ شبیه سازد. تصور او بر این بود که با تغییر در فرهنگ ایران زمین می‌تواند تجدد و پیشرفتی که در ممالک غربی شکل گرفته را در این منطقه تکرار کند.

مبارزه به روایت شهید سید اسدالله لاجوردی

نویسنده: جواد اسلامی

انتشارات: روزنامه ایران

کتاب «مبارزه به روایت سید اسدالله لاجوردی» بخشی از خاطرات این شهید لاجوردی است که به خواهش و اصرار دوستانش طی مصاحبه‌هایی در نیمه دوم سال ۱۳۵۸ به ضبط و ثبت رسیده ‌است. از این رو می‌تواند مانند یک سند تاریخی مورد توجه و استفاده قرار گیرد. شهید لاجوردی در این خاطرات، ضمن ترسیم فضای مبارزاتی پیش از انقلاب به بیان گوشه‌ای از فعالیت هیأت‌های مؤتلفه اسلامی ‌پرداخته است. این کتاب شامل خاطرات بیست سالۀ شهید لاجوردی از سال ۱۳۳۸ تا پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷ است و سعی شده تا لحن صمیمانه و بی‌تکلف شهید لاجوردی تا حد امکان در متن موجود حفظ شود.