کنشگری؛ رسالت اهل قلم در رابطه با مسئله فلسطین

جایزه جهانی ادبیات فلسطین که امسال دومین دوره خود را برگزار کرد، از جمله رویدادهای ادبی است که تلاش دارد نظر نویسندگان و اهالی قلم در سطح بین‌الملل را با سمت مسئله فلسطین جلب کند. کتاب "راز سنگ سرخ"، اثر سیدمهدی موسوی، از جمله آثار مطرح شده در این دوره به عنوان برگزیده‌ بخش کودک بود. موسوی در گفت‌وگویی از دغدغه‌های خود برای نگارش این کتاب گفت که در ادامه می‌خوانید:

چه چیزی باعث شد کتاب «راز سنگ سرخ» را بنویسید؟

با اتفاقاتی که در چند سال اخیر در جبهه مقاومت به وقوع پیوسته، علاقه‌مند بودم در این مسیر گامی بردارم که با گذشت زمان این علاقه تبدیل به دغدغه شد. همه چیز با یک ایده داستانی کلید خورد. بعد از آن با تشویق دوستان خوب نویسنده‌ام مصمم شدم این ایده را پرورش بدهم و این کتاب را قلم بزنم.

کمی از این کتاب برایمان بگویید.

کتاب «راز سنگ سرخ» برای گروه سنی کودک و نوجوان به نگارش درآمده است. این کتاب در سه جلد تدوین شده و هر جلدش اسم خاصی دارد: کتاب اول با نام «دشمن یک چشم»، کتاب دوم با عنوان «الماس شاهزاده» و کتاب سوم به اسم «اشک شیطان». جلد اول و دوم علاوه بر زبان فارسی به زبان‌های عربی، اسپانیولی، اردو و پشتو نیز ترجمه و چاپ شده و جلد سوم نیز در حال حاضر به زبان عربی و فارسی منتشر شده است. اتفاقات داستانی این کتاب در دنیای پرندگان رقم می‌خورد. قهرمان داستان هدهدی است به نام حاما که از نسل هدهد حضرت سلیمان است و در یمن زندگی می‌کند. سنگ سرخ ارزشمندی نسل به نسل از حضرت سلیمان به این هدهد تیزپر رسیده، اما جغد شاخدار به شدت دنبال دزدیدن این سنگ است. ماجرای دزدیدن سنگ و پس گرفتن آن و اتفاقات رقم‌خورده در این میان باعث میشود که سرنوشت حاما به سرنوشت انسان‌ها گره بخورد. اتفاقات داستانی جلد اول در یمن، جلد دوم در حجاز و جلد سوم در فلسطین رقم می‌خورد.

 بعد از دریافت خبر برگزیده شدن کتابتان در جایزه‌ای در سطح بین‌المللی چه حسی داشتید؟

خیلی خوشحال شدم؛ چون زمان زیادی برای به سامان رسیدن این سه جلد صرف کرده بودم. از طرف دیگر دوستان بنیاد افرا برای چاپ و ترجمه این کتاب حمایت‌های لازم را انجام دادند. خوشحالم که با این اتفاق خوبی که برای کتاب افتاد، شرمنده دوستان بنیاد افرا نشدم. در مجموع خیلی خوشحال و خرسندم که آن زحمات به ثمر رسید. مخصوصا اینکه این جشنواره در گستره بین المللی و با شرکت نویسندگان در طراز برگزار شد و این مساله به اعتبار و وزان این جشنواره و جایزه افزوده و باعث شد کتاب خودم را در آینه ی داوری و محک بین المللی بازیابی کنم. قطعا این اتفاق برای هر نویسنده ای شیرین و جذاب است و به او نیرو و انگیزه مضاعفی برای پیمودن این مسیر مقدس میدهد.

شما به عنوان یکی از برگزیدگان این جایزه تا پیش از کسب مقام تا چه میزان با جایزه جهانی ادبیات فلسطین آشنا بودید؟

از طریق یکی از دوستان ادیب و شاعرم با این جشنواره و اهدافش و گستره جغرافیایی بین‌المللی‌اش آشنا شدم. همیشه گوشه ذهنم این بود که این مجموعه «راز سنگ سرخ» را به این جشنواره برسانم و آن را در محک داوری قرار بدهم. شکر خدا این هدف محقق شد.

در سال‌های قبل و پس از انقلاب غفلتی تاریخی در تولید کتاب‌های ادبی صورت گرفته است. به نظر شما وجود جایزه جهانی ادبیات فلسطین تا چه اندازه در پر کردن این خلأ تاریخی تاثیر دارد؟

تولید آثار مکتوب لوازم و مختصات خودش را دارد. کتاب‌هایی که تا به حال در حوزه مقاومت فلسطین نگاشته شده، کافی نیست.

این جشنواره می‌تواند انگیزه نویسندگان و شاعران و هنرمندان دیگر را برای تولید آثار فاخرتر در ابعاد جهانی تقویت کند. نوشتن بر مبنای رسالت های دینی باید به طور خود جوش در نهاد نویسنده باشد اما هموار کردن مسیر تولیدات فرهنگی یک عزم مدیریتی را میطلبد. اتفاق جایزه کتاب فلسطین قطعا گامی استوار و حرکتی زیربنایی است که پرکردن این خلا تاریخی کمک شایانی میکند. این رویداد در صورت استمرار برکات بسیاری خواهد داشت.

اهمیت روایت فلسطین در بستر کتاب، در مقایسه با انواع دیگر رسانه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

روایت دردها و آلام مردم فلسطین فقط با شناخت ماهیت رژیم صهیونیستی و نیات شوم و روش‌های غیرانسانی آن‌ها قابل تحقق است. شناختن اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت دشمن زیاده‌خواه و کودک‌کش اسرائیل اگر در قالب کتاب و به شکلی هنرمندانه بازگو شود، در کنار مرثیه‌خوانی و همدردی با رنج‌های مردم فلسطین نوعی خیزش در حوزه خرد و آگاهی مردم دنیا نسبت به این ماجرا ایجاد می‌کند. قطعا شناساندن کتاب‌های خوب در این زمینه خوراک محتوایی برای رشته‌های دیگر هنری نیز فراهم می‌کند.

از دیدگاه شما، ادبیات چه نقشی در بازگشت مسئله فلسطین به کانون توجهات مردم جهان دارد؟

ادبیات با زبان و بیان عاطفی و احساسی و استعاری خود می‌تواند زوایای پنهان مسئله فلسطین را واکاوی کند. ادبیات قادر است تلخ‌ترین اتفاقات را با شیواترین و زیباترین بیان‌ها به مخاطبان منتقل کند و کژی‌ها و ناراستی‌ها را با درست‌ترین و روشمندترین شیوه‌های بیانی آشکار کند؛ به طوری که مخاطب هم متأثر بشود و هم بینش و بصیرت و معرفت به عمق این جریان ها پیدا کند. روشنگری افکار و اذهان مردم دنیا تلاش وهمت هنرمندان و نویسندگان و سپس بازتاب رسانه ای این اثار را میطلبد.

چگونه می‌توان مسیر تولید کتاب و آثار ادبی با موضوع فلسطین را تقویت کرد؟

برای تقویت مسیر تولید کتاب و آثار ادبی در این حوزه باید از نظر کارشناسان زبده و تحلیلگران فرهنگی تراز استمداد گرفت. در عین حال نویسندگان باید مواجهه مستقیم‌تری با حقایق میدانی داشته باشند. از طرفی حمایت‌های لازم برای چاپ کتاب‌ها و ایجاد انگیزه‌های معرفتی نیز بسیار مهم است.

به نظر شما رسالت اهالی قلم در مسئله فلسطین چیست؟

رسالت اهل قلم در رابطه با مسئله فلسطین کنشگری است. نویسندگان باید در کنار فراگیری سواد رسانه‌ای و معرفت‌افزایی به شکل کنشگرانه پیشتاز این عرصه باشند و دربرابر این مسئله مهم سکوت نکنند و در طرف درست تاریخ بایستند. نویسندگان بار امانتی سنگین را به دوش میکشند و با با انتخاب درست میتوانند در قضاوت تاریخی آیندگان سربلند باشند.

پیام یا سخنی با نویسندگانی که درقبال فلسطین احساس تعهد می‌کنند، دارید؟

نویسندگانی که در قبال فلسطین احساس تعهد و دغدغه دارند باید دل به دریا بزنند و هر کدام گوشه‌ای از بار برزمین‌مانده را بردارند و در این مسیر احساس یأس و خستگی نکنند. ورود به این عرصه مطمئناً مصداق بارز جهاد تبیین است. گاهی تاخیر در انجام وظیفه نیز قابل قبول نیست. سستی در انجام این تعهد انسانی رفته رفته ما را از جبهه حق فاصله میدهد وحتی گاهی در اردوگاه دشمن قرار میدهد واین زیبنده طرفداران عدل و شرافت انسانی نیست.