به نام خانواده
رویکردمان آن شد که کتاب‌هایی تولید کنیم که دو ویژگی بارز و شاخص داشته باشند: یکی اینکه کتاب‌ها حتماً مهارتی باشد و دوم اینکه کتاب‌ها مسئله‌محور باشد و از کلی‌گویی پرهیز کنیم.
مهرستان تنها مخفف «محصولات هنری رسانه‌ای» نیست؛ بلکه اسم مکانی است برای خانه و خانواده، برای مهرورزیدن و همچون مهر، گرمابخشیدن. نشر مهرستان چند سالی است که در حوزۀ خانواده فعالیت می‌کند و البته با سبک و سیاقی جدید در این حوزه قدم برداشته است. از همین رو، با سعید نظام‌زاده، مدیر انتشارات مهرستان، به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
آقای نظام‌زاده، کمی از انتشارات مهرستان بگویید.
این نشر با دغدغۀ فعالیت‌های فرهنگی و تمرکز بر مسائلی که کمتر به آن پرداخته شده است، شروع به کار کرد. در ابتدا اسم نشر، «قبسات» بود. قبسات به‌معنای شعلۀ آتش است؛ اما با توجه به انتخاب نام مهرستان برای تمامی فعالیت‌های مرکزی که در ادامه بدان اشاره خواهم نمود، در سال گذشته نام قبسات به مهرستان تغییر یافت. از میانه‌های سال 1394، تصمیمات جدی و جدیدی برای بهبود عملکرد نشر گرفته شد.
در کشور عزیزمان، علاوه بر سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصولتی بسیاری مانند کمیتۀ امداد امام خمینی و...، بحمدللّه خیریه‌های معیشتی زیاد مردمی نیز وجود دارد که نگران ساحت جسمی و ارتزاقی افراد و خانواده‌ها برای تهیۀ مایحتاج و جهیزیه و... هستند؛ اما فراموش نکنیم که در دنیا خیریه‌های فرهنگی بسیار بزرگی وجود دارند که معتقدند ضرورت و گسترۀ کار فرهنگی هیچ حد و مرز و تفاوت طبقات اجتماعی و تمکن مالی نمی‌شناسد. بر همین اساس، مرکز احیاء اندیشه و سیرۀ علوی به‌عنوان یکی از اندک خیریه‌های فرهنگی، با همین رویکرد با تمرکز فعالیت‌ها در حوزۀ خانواده تأسیس شد و تمامی فعالیت‌ها و برنامه‌های خود را با نام مهرستان به جامعۀ هدف خود معرفی کرد.
رسالت فرهنگی این خیریه آن است که مفهوم واقعی خانواده را دوباره بازسازی کند و برای خانواده‌ها دو اتفاق مهم رقم بزند: اول، رشد دسته‌جمعی؛ یعنی همۀ اعضای خانواده در این مدل با هم رشد کنند. دوم، تعالی درون‌زا. معتقد بودیم خانواده‌ها بر اساس توانمندی‌شان، رشد خودشان را می‌توانند تعریف و سازماندهی کنند و تعالی درون‌زا داشته باشند. این مهم زمانی محقق می‌شود که خانواده‌ها به مسائل، اهداف و مشکلات خود معرفت داشته باشند، راه‌های اصولی برون‌رفت از آن‌ها را به‌درستی بیابند، ابزار لازم را به دست آورند و در یک حرکت دسته‌جمعی، تمامی اعضای خانواده بهترین برون‌رفت از آن مشکلات یا مطمئن‌ترین راه را برای رسیدن به اهداف متعالی خود ایجاد کنند. پس باید نگاهشان به درون باشد و چشم به بیرون نداشته باشند.
در ادامه، بر اساس این موضوعات، رویکرد نشر اصولی‌تر و به اولین نشر تخصصی خانواده تبدیل شد. رویکردمان آن شد که کتاب‌هایی تولید کنیم که دو ویژگی بارز و شاخص داشته باشند: یکی اینکه کتاب‌ها حتماً مهارتی باشد و دوم اینکه کتاب‌ها مسئله‌محور باشد و از کلی‌گویی پرهیز کنیم. یکی از مزیت‌های نشر مهرستان اسناد بالادستی، اساسنامه‌ها، شیوه‌نامه‌ها، فلوچارت‌ها و پژوهش‌های علمی و اصولی است که مسیر حرکتی ما و نویسندگان و سایر عوامل را کاملاً مشخص کرده و این استانداردها باعث کیفیت و ارتقاء تولید در سال‌های مختلف خواهد بود. به‌عنوان یک رسالت در سند کلی مهرستان، خود را موظف به شناسایی سایر نشرهای هم‌سو و تقدیم این اسناد به آن‌ها کرده‌ایم؛ مثلاً قبل از تولد هر کتاب، ابتدا سند تولید آن متولد می‌شود که تمامی جزئیات هر اثر اعم از موضوع، فهرست کلی اولیه، سایر آثار نزدیک به آن موضوع، مخاطب مستقیم، شیوه‌های اطلاع‌رسانی مؤثر و سریع به آن مخاطب، طرح توزیع هدفمند، طرح مطالعۀ اثر و نکاتی این‌چنینی در آن سند مشخص شده است.
اسم نشر از چه سالی تغییر کرد؟
در سال 1394 نام انتشارات به نام مهرستان که مخفف «محصولات هنری و رسانه‌ای» است، تغییر کرد. از سال 1397، فقط به نام مهرستان محصولات را منتشر می‌کنیم و نام قبسات را حذف کرده‌ایم. ضمناً سه سال است که در حوزۀ کودک و نوجوان جدی‌تر کار می‌کنیم؛ خصوصاً مبتنی بر سبک زندگی ایرانی‌اسلامی، آن هم در حوزۀ آداب و با توجه به روایات. الحمدلله آثار خیلی خوبی را مبتنی بر سخنان حضرت آقا دربارۀ تولید ملی منتشر کردیم. در حوزۀ کودک آثار زیادی در موضوع سبک زندگی منتشر شده است که ترجمه شده و ناقل سبک زندگی متفاوتی برای ماست. به همین دلیل، سعی کردیم کتاب‌های بومی مثل مجموعۀ «ماجراهای من و بقیه» را تولید کنیم. این کتاب یک رمان شانزده‌جلدی و بسیار خوش‌خوان است و برای گروه‌های سنی مختلف کودکان و همین طور بزرگ‌سال مفید است.
در حوزۀ خانواده چه تعداد کتاب منتشر کرده‌اید؟
قبل از سال 1394، کتاب‌ها محدود بود و زیر ده اثر در این حوزه داشتیم؛ اما در حال حاضر، نزدیک به چهل اثر داریم و ده جلد کتاب کودک تولید کرده‌ایم. البته چهل اثر برای بزرگ‌سالان در دست چاپ داریم و حدود پنجاه جلد کتاب کودک برای چاپ آماده کرده‌ایم.
نشر شما تفاوت‌هایی در فرم و قالب دارد. دراین‌باره توضیح می‌دهید؟
ما کاری اساسی در فرم، یونیفرم و قالب انجام دادیم. مسئله اینجا بود که کتاب‌های دینی که قرار است ناقل محتوای ارزشمندی باشد، از لحاظ فرم و قالب بی‌کیفیت و غیرجذاب است. دوستان جبهۀ انقلاب این معادله را بر هم زدند. با انتخاب یونیفرم جذاب و خوش‌دست، طراحی داخلی چشم‌نواز،طراحی جلدهای زیبا و مفهومی و مرتبط با عنوان، انتخاب کاغذ سبک و برخوردار از رنگی که چشم را خسته نکند، رنگ دوم در همۀ کتاب ها و... همچنین محتوایی جذاب، مسئله‌محور و مهارتی در تعداد صفحاتی نسبتاً مختصر و خصوصاً پانچ بالای کتاب‌ها، آثار مهرستان تبدیل به یک مُعرف و برند شده است.
ما تا به اینجا مسیر پرفرازونشیبی را طی کردیم و هنوز خیلی راه باقی مانده است؛ اما توانسته‌ایم این تصویر غلط را تصحیح کنیم که کتاب‌های دینی و مذهبی باید از بهترین قالب و مناسب‌ترین محتوا برخوردار باشند.
نکتۀ دیگری اگر هست، در پایان بفرمایید.
مِهر مردم به یار مهربان مقداری کم شده است؛ آن هم به بهانه‌های مختلف؛ مثل اینکه کتاب واقعاً گران و از سبد خانوار حذف شده است. امیدوارم که هرچه زودتر متنبه شویم و به‌سمت کتاب برگردیم که این اتفاق بعید نیست. از طرفی دشمنان زیاد هستند و ما کم هستیم. در جبهۀ انقلاب، در بازار تولید و پخش و تبلیغ، دستمان در دست هم نیست که این باعث تضعیف این جبهه شده است. ان‌شاءالله تصحیح شود تا سرافکنده نباشیم و انجام وظیفه کرده باشیم.