تاریخ انقلاب باید در قالب سلیقه و تقاضای هر نسل عرضه شود

معرفی الگوها و قهرمانانی که در دوران قبل از انقلاب سختی‌های فراوانی را متحمل شدند، ضروری است. این الگوها باید به کودکان و نوجوانان معرفی شوند که شاید بهترین راه برای این کار، به تصویر کشیدن کودکی‌های این قهرمانان است؛ چراکه این اتفاق موجب همذات‌پنداری می‌شود و مخاطب کودک یا نوجوان ما می‌تواند ارتباط مؤثر و قوی‌تری برقرار کند. رهبر معظم انقلاب در بازدید از نمایشگاه کتاب سال ۱۴۰۲ فرمودند: «در مسئلۀ کودکان هرچه می‌توانید کار کنید؛ هم از لحاظ کمیت، هم از لحاظ کیفیتِ کار؛ یعنی بتوانید کودکان و نوجوانان را واقعاً جذب کنید. هنوز که هنوز است، داستان‌های خارجی مربوط به کودک بر مجموعه‌کارها غلبه دارد. این خیلی عیب بزرگی است.» بر همین اساس، برای درک بیشتر و بهتر نسل نوجوان باید در کنار کمیت تولید آثار حوزۀ تاریخ انقلاب، به کیفیت آثار نیز توجه ویژه‌ای شود و زمان بیشتری صرف این موضوع گردد. آن‌ها آیینۀ امروز و چشم‌انداز آیندۀ جامعۀ ما هستند. تمام قوا و انرژی و دغدغه را باید پای کار گذاشت و به میدان آمد.

تاریخ انقلاب و مبارزات عصر پهلوی مصادیق بسیاری از فداکاری‌ها و ایثار و از‌خودگذشتگی اقشار مختلف است. تاریخ معاصر به‌دلیل شناختی که به نسل جدید می‌دهد، اهمیت فراوانی دارد؛ اما بی‌توجهی برخی دستگاه‌های متولی به این موضوع که مسئول این کار هستند و همچنین ناکارآمدی برخی نهادها در شناخت و آشنایی میان گذشتگان و جوانان امروزی جامعۀ ما، موجب ایجاد شکاف و فاصلۀ زیادی شده و امروزه این مسئله، جایگاه نامناسبی را در ادبیات کودک و نوجوان پدید آورده است. دستگاه‌های متولی می‌توانند با سیاست‌گذاری درست و با حمایت راهبردی از اهل قلم، ادبیات انقلاب را رونق بخشند. در چند سال گذشته، با اینکه کتاب‌های خوب و قابل‌توجهی در این حوزه تولید شده، هنوز آن‌طور که باید و شاید، حقایق گذشته برای نسل جدید تبیین نشده است. تاریخ انقلاب باید در قالب سلیقه و تقاضای هر نسل عرضه شود؛ برای مثال، برای کودکان باید در قالب شعر و قصه بیان شود و برای نوجوانان رمان‌های هیجان‌انگیز و با محتوای غنی تولید کرد تا بتوان آن‌ها را به سوی خواندن کتاب کشاند.

خلأ مهمی که به‌وضوح حس می‌شود، تبدیل نشدن محتواهای خوب کتاب‌‌ها به فیلم است. فیلم‌های اقتباس‌شده از کتاب، هم جذابیت و تأثیرگذاری بیشتری دارد و هم دایرۀ مخاطب بیشتری را در بر‌ می‌گیرد و تولید کارهای هنری و رسانه‌ای خوب، موجب ترغیب این نسل به پژوهش و مطالعه در این باب خواهد شد. باید برای ترغیب مردم به خواندن کتب تاریخی معاصر و به‌خصوص تاریخ پهلوی‌ها انگیزه ایجاد کرد. برای مثال، اگر یک سریال یا فیلم قوی و جذاب در تلویزیون یا سینما تولید شده بود و مردم جذب آن می‌شدند، افزایش فروش کتاب‌ها نیز در این زمینه مشاهده می‌شد. از دیگر روش‌های مؤثر در آشنایی نسل جدید با تاریخ معاصر، داستان و رمان است که نویسندگان باید اسناد و مدارک مهم را به داستان‌های اثربخش و دل‌نواز تبدیل نمایند.

ژانر وحشت‌ و ادبیات تخیلی، رقبای جدی در بازار ادبیات کودک و نوجوان هستند. ادبیات داستانی کودک و نوجوان باید پویاتر از تولیدات امروزی عمل کند تا اجازه ندهد ژانر وحشت و تخیل که ذائقۀ نسل جدید را در بر گرفته، فراگیر شود. ازاین‌رو ژانر هیجانی، وحشت و خون‌آشام‌ها که چندان با فرهنگ ما سازگار نیستند، نباید در راستای بیان حقایق تاریخ انقلاب قرار بگیرد. نسل جوان و نوجوان با چرایی و چگونگی انقلاب اسلامی به‌طور کامل آشنا نیستند که می‌توان آن‌ها را از طریق مواجه کردن با کتاب‌های داستان و رمان که باب طبعشان است، به این آگاهی رساند. البته کمبود نویسنده‌هایی با تسلط بر ادبیات کودک و نوجوان نیز مشهود است.

اگرچه فرهنگ‌سازی یک کشور، نیازمند کتاب‌‌خوانی است، گسترش رسانه و فضای مجازی نیز یکی از علت‌های فاصله افتادن میان افراد و دنیای کتاب و مطالعه شده است. شاید یکی دیگر از علل بی‌میلی نسل جدید به خواندن کتاب‌‌هایی با این موضوع، کمبود پرداختن به سوژه‌های قوی و جذاب و ناب است. دلیل دیگر، کم‌رنگ بودن ادبیات عامه، کمبود متن روان و سلیس و عاری از هرگونه کلمات نامفهومی است که بتواند نوجوان و جوان را پابه‌پای داستان همراه کند.

از دیگر دلایل علاقه نشان ندادن یک جوان و نوجوان به کتاب، کم‌توجهی به آثار خوب و ارزشمند است. جوایز ادبی می‌توانند معرف آثار خوب باشند. ‌معرفی و تبلیغ آثار خوب در رسانه و سطح شهر، برگزاری گعده‌های کتاب‌خوانی و مانند ‌آن‌ها نیز می‌تواند موجب ترویج یک کتاب و انگیزه‌ای برای ترغیب نسل جدید به حوزۀ کتابخوانی شود. در این‌ صورت موجب جلوگیری از رشد آثار ترجمه‌ای شده و آثار تألیفی بیشتر در معرض دید قرار خواهد گرفت.