رسانه، مرجعی برای انتقال معنا

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی، مجله شیرازه کتاب در شماره 61و 62 با عنوان «کتاب در قاب رسانه» با احسان عسکری که پیش از این، مدیر طرح و برنامۀ شبکۀ کودک سیما بوده است، دربارۀ تجربه‌نگاری شبکۀ کودک به گفت‌و گو نشسته‌ است که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

نقدی وجود دارد که مدعی است مدیران شبکه‌ها و به‌طور کلی مدیران صداوسیما، نگاه دقیق و درستی به کتاب و کتاب‌خوانی ندارند و اهمیت آن را درک نمی‌کنند. شما نگاه کلی سازمان را به موضوع کتاب چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بحمدالله از زمان تشکیل شورای‌عالی کتاب در صدر سازمان، مرور این دغدغه در شوراهای مختلف منجر به تولیدات خوبی در حوزۀ کتاب شده است که در آن‌ها توجه به تنوع مخاطب و تنوع قالب نیز مشاهده می‌شود.

با توجه به توضیحاتی که دادید، کتاب چه جایگاهی در نگاه مدیریت شبکۀ کودک دارد؟

از زمان آغازبه‌کار شبکۀ کودک، مبتنی بر منظومۀ صیرورت تربیتی طراحی‌شده، یک ساحت اختصاصی برای پرداخت به زبان فارسی و کتاب و کتاب‌خوانی در برنامه‌های تولیدی شبکه در نظر گرفته شد. خردسال در هفت سال اول زندگی خود، نیاز دارد لحن و کلمات و افعال خوب و پاکیزه را بیاموزد تا بتواند عواطف و حواس و کنترل هیجانات را به‌وسیلۀ کلام در بستر امن خانواده تمرین کند و در هفت سال دوم، به تثبیت و تقویت و استفادۀ صحیح از کلام بپردازد. یکی از راه‌های مناسب برای تحقق این مهم، قصه‌خوانی و روایت داستان‌هایی متناسب با دایرۀ لغات و فهم اوست؛ لذا در برنامه‌هایی مانند «شهر قصه» برای خردسالان زیر شش سال و «من می‌خونم، تو گوش کن» برای کودکان شش تا دوازده سال، به‌شکل اختصاصی و در قطعه‌ای از برنامه‌های ترکیبی مانند «مهد پویا»، «پاشو پاشو کوچولو»، «مل مل»، «چی چی»و ... خواندن و معرفی کتاب صورت می‌گیرد.

آیا تا به حال پیش آمده است که والدین از شبکه درخواست کنند تا کتاب معرفی کند؟

علاوه بر درخواست والدین، نویسندگان و ناشران کودک و نوجوان آثاری را اعلام و ارسال می‌کنند تا در برنامه‌های مختلف شبکه معرفی شود. طبق سیاست شبکه، کتاب‌ها به سامانۀ کارشناسی کتاب مجمع ناشران یا نهاد کتابخانه‌ها ارسال شده و در صورت تأیید، برای معرفی به گروه‌های برنامه‌ساز تحویل داده می‌شود.

استراتژی شبکۀ کودک برای انس و الفت مخاطبانش با کتاب چیست؟

به جرئت می‌شود ادعا کرد که شبکۀ کودک مهم‌ترین حامی رسانه‌ای کتاب است. از اجرای مسابقات میدانی بین کودکان عضو کتابخانه‌ها گرفته تا معرفی کتاب‌های مفید در قالب برنامه‌های «شهر قصه» و «من می‌خونم، تو گوش کن» به آن‌ها. این کتاب‌ها با کمک مجمع ناشران انقلاب اسلامی شناسایی می‌شوند و برنامۀ «شهر قصه» 59درصد بیننده داشته است. در این برنامه‌ها، تصاویر هر کتاب تبدیل به پویانمایی ساده می‌شود و متن آن را گوینده یا مجری‌بازیگر بیان می‌کند.

چه برنامه‌های کتابی برای شبکۀ کودک در نظر گرفته‌اید؟

علاوه بر برنامه‌های «شهر قصه»، «من می‌خونم، تو گوش کن»، «مهد پویا»، «پاشو پاشو کوچولو»، «مل مل»، «چی چی» و... که عرض شد، ان‌شاءالله به‌زودی در برنامۀ «هدهد سفید»، کتابداران و اعضای کودک و نوجوان برتر کتابخانه‌های سطح کشور به معرفی کتاب و اجرای مسابقات میدانی مرتبط می‌پردازند.

استقبال کودکان و والدین از معرفی کتاب در این شبکه چگونه است؟ آیا باعث اقبال مردم و مخاطبان از این کتاب‌ها شده است؟

طبق آمار پویش‌های مطالعاتی مرکز رسانه‌ای شیرازه که در دو سال گذشته تا کنون در حال برگزاری است، کتاب‌های متنوعی معرفی شده و فروش چشمگیری در بازه‌های زمانی مشخص داشته است. به‌طور مثال، مخاطبان 150هزار جلد، معادل 25هزار دوره از مجموعه‌کتاب «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» و 45هزار جلد از کتاب سفری که پرماجرا شد را در بازۀ کوتاهی خریده‌اند.

کمی دربارۀ بازخوردهایی که از جانب کودکان یا خانواده‌هایشان برای معرفی کتاب گرفته‌اید، بفرمایید.

بازخوردهای چشمگیری از مخاطب دریافت می‌کنیم و علاوه بر میزان مشارکت در پویش‌ها، کاردستی‌ها و نقاشی‌های مخاطبان مابازای کتاب معرفی‌شده در برنامه‌های شبکه شایان تقدیر است.

آماری وجود دارد که در مثلاً پنچ سال گذشته یا یک سال گذشته، چند کتاب به مردم معرفی شده است؟

تقربیا روزانه دو کتاب در شبکه برای خردسالان و کودکان در کانال‌های پویا و نهال معرفی می‌شود.

امروزه مهم‌ترین چالش‌های موجود برای معرفی کتاب در صداوسیما چیست؟

اول، ایده‌های جدید و جذاب برای معرفی کتاب که آزموده شده باشند و دوم، شیوۀ دقیق و علمی برای اثرسنجی و بازخوردگیری. در وضعیت فعلی، محدود به مسابقات کتاب‌خوانی، آماری از فروش کتاب‌ها اعلام می‌شود که نباید به این اکتفا شود؛ چون کتاب رسانه و مرجعی برای انتقال معناست؛ لذا اثر باید در نگرش و رفتار مخاطب سنجیده شود.